Khi đi Mộc Châu, xe bỗng lại ở lưng chừng con đường uốn lượn, người tài xế bảo với tôi rằng bên dưới là thung lũng Mai Châu, nơi đó có Bản Lác nay trở thành bản du lịch nức tiếng, mà dường như sự nao nức tìm tới Mai Châu ấy cũng từ hai câu thơ của nhà thơ Quang Dũng trong bài Tây Tiến: “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói/Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”.

Một góc Mai Châu.

Lần đó, tôi chỉ dừng chân ở đèo Thung Khe, nhìn xuống bên dưới là thung lũng Mai Châu. Lần đó tôi đi trong mùa hoa mận vừa tàn, những cây mận bắt đầu thay lá mới nỏn tơ. Tôi nhủ phải một lần đi theo câu thơ ấy đến Mai Châu. Ở nhà đèo Thung Khe, nhìn xuống đã thấy một thung lũng với màu xanh làm nao lòng đến lạ. Cũng màu xanh của nương lúa, cây xanh và cả những ngọn khói uốn éo bay lên trời từ những mái nhà là cảm giác lạ, cảm giác đã nhìn thấy Mai Châu.

Rồi một cuộc hành trình khác dẫn dắt tôi đến Mai Châu, một mùa nắng thênh thang, lúa vừa gặt xong và những cánh đồng hoa tam giác mạch vừa được trồng lại, hoa đào chưa trụi lá và những cây mận cho hoa bung trắng vào mùa xuân cũng đang e ấp dưới những triền đồi. Nhưng dẫu không có bao nhiêu cái điểm xuyết tạo nên Mai Châu đó, câu thơ của nhà thơ Quang Dũng đã đưa tôi đến Bản Lác, và chỉ cần đặt chân đến, ngắm nhìn thì lòng đã tràn ngập một cảm giác khó lãng quên.

Theo cự ly thì từ Hà Nội đến Mai Châu chỉ 130 km. Mai Châu thuộc tỉnh Hòa Bình. Và Bản Lác chính là điểm đến, một bản làng làm du lịch hồn nhiên. Năm 1993 Bản Lác bắt đầu phát triển dịch vụ homestay và trở thành điểm đến đầy thú vị đối với bất cứ ai muốn sống thật sự trong một không gian hoang sơ, gần như chẳng quan tâm đến thế sự. Năm 2015, Bản Lác được Tạp chí Business Insider của Mỹ đánh giá là nơi có nền văn hóa bản địa rất đáng khám phá và là một trong 10 địa điểm du lịch mang lại cho du khách những trải nghiệm thú vị.

Chúng tôi vừa dừng xe là gặp ngay những chiếc xe tuk tuk để chở khách. Đó chính là những người dân bản địa, họ bỏ tiền ra mua xe chạy phục vụ khách. Một vòng xe chạy hết bản khoảng 3 cây số, chở được 6 người, đó là giá không đắt đỏ. Anh chủ xe cho biết là các anh không phải đóng một thứ tiền gì, và anh em nương nhau mà sống cho nên chẳng hề có xung đột. Còn những du khách nước ngoài lại thích đi bộ hoặc thuê một chiếc xe đạp, mặc sức mà lượn vòng Mai Châu.

Khách du lịch đến Mai Châu thường chọn xe đạp làm phương tiện đi lại.

Bản Lác là một làng quê của những Homestay. Tìm tới đây chính là tìm tới một làng quê hoang sơ, những ngôi nhà sàn,những ruộng lúa xanh lá mạ hay vàng ươm mùa gặt. 700 năm trôi qua, với 5 dòng họ người dân tộc Thái sinh sống ở bản Lác là Hà, Lò, Vi, Mác, Lộc hồn nhiên chen sống cùng khách. Trên chiếc xe tuk tuk, chúng tôi thỏa thuê đôi mắt với vẻ đẹp của một buôn làng, không son phấn. Ngay cả những Homestay cũng đậm nét của một ngôi nhà thân thuộc, khách sống trong đó rồi buổi sáng chạy bộ, uống trà. Trưa hoặc chiều ăn những món ăn lạ. Đặc biệt, xe dừng bất cứ nơi nào khách thích.

Ở Bản Lác có cả một khu bán đặc sản. Những chiếc váy, mền, khăn choàng, đồ trẻ em… hoặc các sản vật núi rừng. Khách có cảm giác khác khi nhận được nụ cười của ông hoặc bà chủ bán hàng.

Đi theo một câu thơ, chúng tôi đã ngẩn ngơ trong buổi chiều khói mây la đà ở nơi này.

KHUÊ VIỆT TRƯỜNG

Nhắc đến Tây Bắc, du khách không chỉ nhớ đến phong cảnh núi rừng hùng vĩ, những đồng ruộng bậc thang trải dài ngút tầm mắt mà còn ấn tượng bởi văn hóa ẩm thực độc đáo, đa dạng và phong phú. Những món ăn được chế biến công phu, hấp dẫn, mang đậm hương vị núi rừng khiến thực khách thưởng thức một lần là nhớ mãi. Trong những món ăn đặc sản ở Tây Bắc, phải kể đến món gà mọ – một món ăn đặc biệt của đồng bào người Thái ở Sơn La.

Homestay Minh Châu với những nhà sàn mang đậm phong cách, kiến trúc của người Thái, được rất nhiều du khách ghé thăm.

Chị Lèo Minh Châu- chủ homestay Minh Châu ở bản Hụm, xã Chiềng Xôm(Tp.Sơn La), người từng phục vụ món gà mọ cho rất nhiều du khách khi đến Sơn La chia sẻ: “Cứ tưởng chỉ những người vùng cao chúng tôi mới biết và thích món gà mọ, ai ngờ rất nhiều khách miền xuôi, đặc biệt cả những người nước ngoài cũng yêu thích món này. Khi họ đến đây, họ thường đặt tôi làm món gà mọ để thưởng thức, họ ăn hết và khen ngon.”

Du khách nước ngoài thích thú thưởng thức các món ăn do chị Châu chế biến.

Theo chị Châu, chế biến món gà mọ rất cầu kì và đòi hỏi khá nhiều thời gian, trong đó quan trọng nhất là khâu chọn nguyên liệu và ướp gia vị.

Người Thái ở Sơn La thường chọn loại gà ri tầm hơn 1kg, nuôi thả tự nhiên. Loại gà này sẽ cho thịt chắc và ngọt hơn những con gà công nghiệp. Các loại gia vị đi kèm gồm có mắc khén (một loại hạt có mùi thơm, cay, gần giống hạt tiêu), muối, ớt bột, rau chuối, mùi ta, mùi tàu, bột gạo….

Chỉ những con gà bản được nuôi bằng thóc, có phần thịt thơm, ngọt mới được dùng làm món gà mọ.

Chị Châu chặt gà thành miếng nhỏ vừa ăn, sau đó cho vào 1 cái nồi rộng.Hoa chuối rừng được cắt lát mỏng, ngâm cùng nước muối để giảm độ chát, sau đó được cho vào cối giã hơi nát để cho hoa chuối được mềm.

Một nguyên liệu không thể thiếu trong món gà mọ chính là bột gạo. Thay vì sử dụng bột gạo nếp như nhiều nơi khác, chị Châu chọn bột gạo tẻ bởi theo chị “bột gạo tẻ sẽ cho độ sệt vừa phải, không bị ngấy như bột gạo nếp.” Chị Châu dùng khoảng 1 bát con gạo, ngâm trong nước lạnh tầm 30 phút, sau đó giã nát.

Hoa chuối rừng được thái mỏng và ngâm nước muối cho bớt vị chát.

Tất cả các nguyên liệu này được cho vào ướp với chút muối, mì chính, mắc khén, rau thơm cắt nhỏ……….rồi chia thành nhiều phần, gói vào trong những tàu lá dong xanh mướt và hấp trong 1 tiếng cho chín nhừ. Theo kinh nghiệm của chị thì khi ướp nên cho ít muối, tạo vị hơi nhạt, thì lúc chín gà mọ sẽ có vị đậm đà vừa ăn bởi món này được làm chín bằng hơi nước nên vẫn sẽ giữ được các mùi vị ban đầu.

Vị ngọt, mềm của thịt gà kết hợp cùng vị chát của hoa chuối, cay, thơm của ớt và các loại gia vị đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho món gà mọ.

Gà mọ có thể làm món ăn nhâm nhi hoặc ăn cùng xôi nếp nương. Dùng tay gỡ tàu lá dong còn nóng hổi, điểu đầu tiên ta cảm nhận được là mùi thơm sực nức của thịt và các loại gia vị. Khi chín, miếng thịt gà trắng, mềm nằm xen lẫn với hoa chuối cùng các loại rau thơm, điểm xuyết cùng những lát ớt đo đỏ trông khá ấn tượng. Đặc biệt, những hạt gạo giã nát khi chín đã tạo cho món ăn có độ kết dính và mùi thơm ngầy ngậy, khiến thực khách chỉ mới nhìn và ngửi thôi đã ứa miếng thòm thèm.

Chị Châu cho biết gà mọ là món ăn có từ lâu đời của người Thái. Vào các dịp lễ, tết, đám cưới….họ thường tự tay chuẩn bị nguyên liệu và chế biến món này để thể hiện tấm lòng của mình với họ hàng, khách khứa. Ngày nay, để đáp ứng nhu cầu của nhiều du khách phương xa, gà mọ còn được phục vụ tại các nhà hàng, homestay..

Bích Hội

(SGTTO) – Thông qua hệ thống xe đạp chia sẻ, thành phố Hội An đang khuyến khích mọi người, từ người dân đến du khách, sử dụng xe đạp hằng ngày với thông điệp “Đạp xe vì Hội An Thân thiện – An toàn – Kết nối”.

Vào những năm 1990, khoảng 80% người dân tại Hội An sử dụng xe đạp, theo thông tin từ phòng Văn hóa thông tin Hội An. Tuy nhiên tỉ lệ này đã giảm xuống còn 44% năm 2012 và 4% năm 2017 trong khi đó lượng ô tô và xe máy tăng lên.

Từ chuyện sẻ chia đạp xe…

Với mong muốn tăng tỉ lệ người sử dụng xe đạp để vừa bảo vệ môi trường, vừa duy trì sự an toàn và tăng kết nối giữa du khách và địa phương, từ năm ngoái, Hội An bắt đầu phát triển giao thông xe đạp và xem đây là hình thức giao thông bền vững, thân thiện với môi trường, bảo vệ cảnh quan du lịch cho thành phố Hội An.

“Mọi người cùng đi xe đạp vừa tốt cho sức khỏe, vừa bảo vệ môi trường vừa giao lưu với nhau. Người dân địa phương và khách du lịch đi xe đạp thì dễ nói chuyện và kết nối nhau hơn”, ông Tống Quốc Hưng, Phó trưởng phòng Văn hóa và Thông tin Hội An chia sẻ.

Dịch vụ xe đạp sẻ chia tại Hội An. Ảnh: Phòng Văn hóa và thông tin Hội An cung cấp.

Ông cho biết thêm, năm ngoái thành phố đã phối hợp cùng tổ chức Health Bridge Canada tại Việt Nam xây dựng dự án Lập kế hoạch tổng thể phát triển giao thông bằng xe đạp và chương trình xe đạp chia sẻ miễn phí/chi phí thấp tại Hội An. Dự án này sau đó đã đạt giải thưởng Giao thông đô thị toàn cầu và được tổ chức GIZ/TUMI tài trợ kinh phí để triển khai thực hiện.

Sau hơn nửa năm điều tra và nghiên cứu, cuối tuần qua Hội An đã khai trương hệ thống xe đạp chia sẻ công cộng, hưởng ứng Ngày Xe đạp Thế giới (3-6) và Ngày Môi trường Thế giới (5-6). Theo đó, trong tháng đầu tiên thí điểm sẽ có 100 xe đạp trợ lực và 11 điểm đỗ xe.

Từ tháng 7-2019, dự kiến sẽ có thêm 160 xe đạp thường và thêm 10 điểm đỗ xe được đưa vào hoạt động. Sau 3 tháng thí điểm, kết thúc dự án vào cuối tháng 9, hệ thống sẽ được bàn giao thành phố Hội An quản lý và vận hành.

Người dân và du khách đến các trạm xe đạp, được hướng dẫn tải ứng dụng trên điện thoại di động và được sử dụng xe miễn phí trong 30 phút đầu. Mỗi giờ tiếp theo, mức phí là 20.000 đồng. Để quản lý, xe đạp được trang bị định vị GPS và sử dụng khóa QR để kết nối với điện thoại thông minh. “Điểm mấu chốt của dịch vụ này khuyến khích người dùng lấy xe khi cần và trả xe vào bãi đỗ để người khác sử dụng. Việc sử dụng luân phiên sẽ tạo ra hiệu ứng lan truyền”, ông Hưng cho biết.

… Nghĩ đến thành phố không khói

Ông Christopher Dunn, người Úc sống ở Hội An được bốn năm, cho biết ý tưởng xe đạp sẻ chia này rất hay, rất hợp với ý ông là “muốn Hội An trở nên trong lành hơn, yên tĩnh hơn”.

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Phó Chủ tịch UBND TP Hội An, giao thông xe đạp là hình thức giao thông bền vững, thân thiện với môi trường, phù hợp bảo tồn di sản và bảo vệ cảnh quan du lịch cho thành phố Hội An, xây dựng hình ảnh Hội An là thành phố thân thiện, an toàn và kết nối.

“Chúng tôi hy vọng, trong thời gian sẽ có nhiều người dân cũng như du khách hưởng ứng”, ông Sơn nói và cho biết thêm ngoài việc khuyến khích công nhân viên chức đi xe đạp đến nơi làm việc, nếu có thể, các công ty lữ hành, đặc biệt là những công ty khai thác dịch vụ homestay, tăng cường tour đi xe đạp và quảng bá mô hình xe đạp sẻ chia.

Theo tìm hiểu, hiện nay nhiều homestay tổ chức chương trình tour tham quan, trong đó có đạp xe đạp, kết hợp ẩm thực cho khách của mình. Đi bộ tham quan làng rau hữu cơ, sau đó chèo thuyền thúng trước khi lên bờ thưởng thức ẩm thực và kết thúc bằng hoạt động đạp xe quanh các cánh đồng và phố cổ.

Bên cạnh đó, trong nhiều năm qua, thành phố Hội An đã có những cam kết và hành động mạnh mẽ thể hiện quyết tâm xây dựng Thành phố Sinh thái – Văn hóa – Du lịch trên nền tảng bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử – văn hóa, tài nguyên sinh thái – nhân văn và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Trong đó, thành phố đặt mục tiêu giảm nhu cầu đi lại bằng các phương tiện giao thông cơ giới, khuyến khích mọi người đi bộ, đi xe đạp và sử dụng phương tiện giao thông công cộng như là các phương thức đi lại chính.

Đặc biệt, sự tham gia của người dân địa phương và du khách vào việc sử dụng xe đạp hàng ngày sẽ góp phần cải thiện môi trường, nâng cao sức khỏe của cộng đồng, giảm chi phí đi lại và mọi người đều có thể sử dụng.

UBND tỉnh Quảng Nam vừa ban hành quyết định Phê duyệt Đề án “Thí điểm sử dụng phương tiện xe 4 bánh chạy năng lượng điện vận chuyển khách du lịch trong khu vực nội thành TP Hội An”. Theo đề án, 120 xe, mỗi xe có sức chở từ 8-14 chỗ, được đưa vào sử dụng để chở khách.

Theo lãnh đạo thành phố, đến một ngày nào đó, Hội An sẽ trở thành “Thành phố không khói” theo đúng nghĩa đen và nghĩa bóng.

Nhân Tâm

Cách thành phố Lai Châu khoảng 60km, dọc theo tỉnh lộ 129 cung đường quanh co, uốn khúc dần đưa du khách đến điểm dừng chân cuối – thị trấn Sìn Hồ có khí hậu quanh năm mát mẻ. Trong những năm gần đây, loại hình du lịch Homestay đang phát triển tại địa phương.

Bà Sánh chuẩn bị nguyên liệu nước tắm.

Theo đó, du khách được trải nghiệm phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc và điểm nhấn là tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao. Đó là lí do nhiều người ví von lên Sìn Hồ mà chưa tắm lá thuốc thì coi là chưa đến. Vì vậy, rất nhiều du khách đều cố gắng một lần được ngâm mình trong thùng gỗ pơ mu với đầy ắp nước thuốc được đồng bào dân tộc Dao ở đây chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng.

Được biết, nguyên liệu có từ 15 – 20 loại lá rừng, có thể kể đến cù anh đéng, cù tẩy hây, hoàng đìu nheo, lùng ngải… Hiện nay, trong vùng đồng bào dân tộc Dao ở thị trấn còn rất ít người biết các loại lá này. Do vậy, lấy đủ nguyên liệu bà con phải vào rừng sâu, đi mất cả ngày đường.

Cơ sở tắm lá thuốc người Dao của bà Bùi Thị Sánh ở khu 2 hoạt động 10 năm nay và đón nhiều lượt khách du lịch. Làm dâu của một hộ dân tộc Dao, nhận thấy đồng bào có nhiều bài thuốc cổ truyền quý giá, trong số đó có phương pháp chữa bệnh bằng tắm lá thuốc, bà đã tìm hiểu và mạnh dạn đầu tư dịch vụ này.

Bà Sánh chia sẻ: Những năm gần đây, người biết lá thuốc thưa dần, các loại thảo dược hiếm hơn nên tôi quyết định xây dựng cơ sở Homestay kết hợp với dịch vụ tắm lá thuốc. Duy trì cơ sở này không đơn giản vì lợi nhuận, quan trọng hơn tôi muốn gìn giữ những nét đẹp trong văn hóa của đồng bào dân tộc Dao.

Du khách trải nghiệm tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao trên cao nguyên Sìn Hồ.

Lần đầu tiên lên Sìn Hồ tham quan, nghỉ dưỡng, ông Kiều Đức Vũ (tỉnh Tuyên Quang) thấy thật hào hứng. Bởi ông được tận hưởng không khí mát mẻ, dễ chịu, tham quan núi Đá Ô, động Quan Âm, trải nghiệm cuộc sống của đồng bào dân tộc Mông, Dao, ngâm mình trong thùng nước nấu bằng lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao.

Sau một ngày trải nghiệm các vùng đất trên cao nguyên Sìn Hồ, chiều về ngâm mình trong thùng gỗ pơ mu, với nước thuốc đen sánh, thơm nồng khiến cơ thể tan biến mệt mỏi.

Ông Vũ chia sẻ: “Nghe nhiều về dịch vụ tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao, lên Sìn Hồ, tận mắt chứng kiến quy trình tạo ra nồi nước tắm và trải nghiệm thực tế, tôi thấy đúng như lời nhiều người truyền tai. Nếu địa phương đầu tư nhân rộng dịch vụ này, chắc chắn sẽ thu hút nhiều du khách đến trải nghiệm”.

Hiện nay, dịch vụ tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao là một trong những điểm nhấn của du lịch cao nguyên Sìn Hồ. Dịch vụ tắm lá thuốc tập trung chủ yếu tại thị trấn Sìn Hồ với 3 cơ sở. Phát triển du lịch bền vững từ khai thác những giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc, huyện Sìn Hồ đã và đang có những đầu tư cần thiết.

Riêng đối với dịch vụ tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao, huyện hỗ trợ đầu tư giúp người dân nhân giống một số loại cây thuốc quý. Ông Trần Kim Tiến – Chủ tịch UBND thị trấn Sìn Hồ cho biết: Những năm gần đây, chúng tôi tập trung tuyên truyền mở rộng mô hình tắm lá thuốc của đồng bào dân tộc Dao. Khuyến khích các gia đình bảo tồn cây dược liệu quý, tạo điều kiện tiếp cận nguồn vốn vay Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh huyện để phát triển dịch vụ tắm lá thuốc.

Theo Ninh Tuyên (Báo Lai Châu)

Danh sách Homestay:  đã tìm thấy 51 ở Ha Tinh.

Về nghỉ hưu sau hơn 20 năm làm việc tại UBND xã Tiên Điền (Nghi Xuân), thay vì nghỉ ngơi tuổi già bên con cháu, bà Nguyễn Thị Việt (thôn Phong Giang) lại say mê làm homestay với mong muốn góp phần quảng bá hình ảnh văn hóa của quê hương.

Không gian dân dã, gần gũi của homestay mang đến cảm giác thoải mái cho du khách

Bao trùm lên homestay của bà Nguyễn Thị Việt là một màu xanh tươi mát. Chính sự giản dị đã tạo sức hấp dẫn đối với du khách, nhất là những người trẻ sống ở các đô thị lớn. Homestay của bà Việt là một trong những mô hình chất lượng nhất trong số 14 hộ làm homestay tại thôn Phong Giang, thu hút nhiều đoàn khách du lịch tới tham quan và nghỉ dưỡng.

Bà Nguyễn Thị Việt cho biết, thời gian đầu khi có chủ trương của xã, bản thân bà cũng hơi ái ngại, do nhà mình nhỏ, đơn sơ, cơ sở vật chất không có nhiều. Tuy nhiên, với khả năng nắm bắt xu hướng kịp thời, sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu loại hình du lịch mới mẻ này, bà Việt quyết định tận dụng chính cái dân dã, gần gũi làm thế mạnh để xây dựng homestay.

Màu xanh tươi mát tạo nên sự hấp dẫn đối với khách du lịch thập phương

Với suy nghĩ đó, năm 2017, bà bắt tay vào xây dựng, tu sửa ngôi nhà. Bà chia sẻ: “Bắt tay vào làm mới thấy khó khăn. Chồng và các con trai đều vào Nam lập nghiệp, nên việc lớn bé đều tới tay tôi. Nhưng khó khăn lớn nhất là nguồn vốn, thời gian đầu, địa phương hỗ trợ hơn 23 triệu đồng, mà kinh phí đầu tư thì lên đến cả trăm triệu nên có những lúc tôi cũng nản chí. Nhưng được họ hàng, anh em và các con trai động viên, trợ giúp, tôi lại mạnh dạn đầu tư tiếp. Căn nhà nhỏ trước đây được tu bổ với phòng khách, phòng ngủ đầy đủ tiện nghi, vườn cây, công trình chăn nuôi sạch sẽ, đảm bảo vệ sinh, rác thải phân loại đúng quy định… và vẫn giữ được nét dân dã, thôn quê làm điểm nhấn”.

Việc chăm sóc “màu xanh” tại homestay nay đã trở thành thú vui trong cuộc sống của bà Việt

Đến với homestay của bà Việt, du khách sẽ được tham quan Khu lưu niệm Nguyễn Du, bãi tắm Xuân Thành, thưởng thức những món ăn đậm chất quê như bánh đúc, bánh đùm, khoai xéo…, các loại thực phẩm sạch được thu hoạch trực tiếp ngay tại vườn nhà. Được nghỉ ngơi tại một không gian trong lành, với những giàn hoa, cây cảnh xanh mát, gần gũi với thiên nhiên. Bên cạnh đó, khả năng chiều lòng du khách, sự vui vẻ, nhiệt tình của bà chủ Nguyễn Thị Việt cũng góp phần khiến nơi đây trở thành một điểm đến ấn tượng, khó quên của khách du lịch thập phương.

Homestay ở thôn Phong Giang hiện nay có giá rất bình dân, với 100.000 đồng/đêm với đầy đủ tiện nghi

Homestay ở thôn Phong Giang hiện nay có giá rất bình dân, với 100.000 đồng/đêm và những người làm homestay như bà Việt đều cảm thấy hài lòng với mức thu nhập đó. Bởi không chỉ cải thiện được không gian sống mà thông qua homestay, các chủ nhân còn được khám phá văn hóa nhiều vùng miền khác thông qua khách hàng của mình.

Hiện nay, để tạo dấu ấn hơn nữa với du khách, bà Nguyễn Thị Việt đang hướng tới việc kinh doanh thêm các mặt hàng đồ lưu niệm, nhất là đặc sản vùng miền. Thông qua đó, quảng bá hình ảnh Hà Tĩnh cũng như mô hình homestay thôn Phong Giang tới bạn bè trong nước và quốc tế.

Homestay là một loại hình du lịch cộng đồng không phải là quá xa lạ ở Đà Nẵng và gần đó là Hội An. Nói về Homestay, đây là loại hình du lịch mà khách du lịch sẽ nghỉ, ngủ tại nhà người dân địa phương, nơi mà họ đặt chân đến, qua đó họ giúp khám phá, trải nghiệm và tìm hiểu phong tục tập quán, đời sống văn hóa của từng vùng miền tại địa phương đó. Hiểu một cách đơn giản và bao quát nhất, đây là loại hình du lịch dựa vào cộng đồng, tức du khách lưu trú tại nhà dân, địa phương nơi họ đến, giúp nơi đó quảng bá văn hóa, con người và cảnh đẹp một cách chân thật. Loại hình du lịch lưu trú này chỉ tồn tại và phát triển trên nền tảng cộng đồng, mà ở đó, khách du lịch sẽ cùng ăn, cùng ngủ và cùng sinh hoạt với người dân bản địa, họ được coi như là người nhà, được tham gia vào các công việc thường ngày cũng như các hoạt động văn hóa, lễ hội tại đó. Đây cũng là cách hữu hiệu để du khách nhanh chóng và trực tiếp hòa nhập, cảm nhận về vùng đất mà họ đang đến, chứ không đơn thuần chỉ là tham quan, nghỉ dưỡng.

Đoàn công tác của TP Đà Nẵng thăm và tìm hiểu mô hình du lịch cộng đồng tại Quảng Bình (Trong ảnh: Đoàn chụp ảnh chung với anh Hồ Khanh, người khám phá ra hang Sơn Đoòng, cũng là chủ một homestay khá điển hình ở khu vực Phong Nha).

Về khách quan, nếu phát triển tại Đà Nẵng, đặc biệt là thực hiện tại các khu vực dân cư mang tính đô thị thuần túy thì điều kiện để phát triển loại hình này là không nhiều do ít có những yếu tố để phục vụ cho đối tượng khách muốn trải nghiệm Homestay. Lưu trú hay nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, hội thảo hội nghị thì đã có các resort, khách sạn đối với lượng đối tượng khách trung cao cấp, thấp hơn đã có các nhà nghỉ, motel. Khác với Hội An, du khách vào “ăn ở” cùng dân vì đây là “phố cổ” được bảo tồn, các nét sinh hoạt truyền thống, tập quán còn được lưu giữ nên tạo ra những nét độc đáo, riêng có để du khách đến trải nghiệm, còn ở Đà Nẵng tính chất hiện đại của một đô thị phát triển không thể hấp dẫn những du khách muốn khám phá những không gian mang tính thiên nhiên và tự nhiên, với cảnh vật yên bình và hiền hòa.

Kinh nghiệm ở Quảng Bình, một địa phương có loại hình Homestay khá phát triển cũng có nhiều điều để tham khảo và học hỏi. Quảng Bình có lợi thế là có di tích Phong Nha- Kẻ Bàng nằm trong khu vực “sơn thủy hữu tình”. Đây cũng là lợi thế để hút khách đến thăm Phong Nha- Kẻ Bàng kết hợp với lưu trú. Có dịp đến tìm hiểu loại hình du lịch này ở đây, người viết thấy rằng, Homestay ở đây không chỉ mang tính Homestay “truyền thống” mà có những cải tiến tùy theo nhu cầu và sở thích của du khách. Có thể là “ăn, ở, chơi” cùng chủ nhà, cũng có thể là chỉ đến để lưu trú, nơi có 1-2 căn phòng nhỏ, cũng có khi là nằm trong một dãy nhà có những căn phòng nhỏ đảm báo các tiện nghi tối thiểu, có quy mô, kiểu dáng khác nhau phù hợp với từ 1 cặp đến 1 gia đình và lớn hơn là một nhóm. Điều đặc biệt là đại đa số khách đến đây là khách Tây chính hiệu, không thấy bóng dáng một khách Trung hay Hàn nào cả. Khách Việt cũng rất ít, chủ yếu là các cặp đôi hoặc một vài nhóm trẻ thích vi vu, mạo hiểm. Ngoài việc đến khám phá Động Phong Nha, động Sơn Đoòng hay động Thiên Đường (tour mạo hiểm này phải tốn 3.000USD cho 1 chuyến/ 1 người) thì những nét hoang sơ, dân dã như con trâu đầm dưới vũng bùn, đàn vịt tung tăng trên ao hay những cảnh thôn quê, đồi rừng đậm chất thiên nhiên và tự nhiên, càng ít bê-tông hóa, “nhựa hóa” càng hút khách.

Về yếu tố kinh tế, Homestay là phương thức hoạt động kinh doanh mà cộng đồng dân cư chính là người cung cấp các sản phẩm dịch vụ cho khách du lịch, bao gồm dịch vụ lưu trú và ăn uống, đôi khi còn “bao” luôn cả vai trò của một hướng dẫn viên du lịch hướng dẫn du khách tìm hiểu đời sống văn hóa cũng như tinh thần, các danh lam thắng cảnh đẹp, lạ, hoang sơ mà nếu không phải người bản địa, chưa chắc người khác đã biết.

Có thể nói, các homestay đa phần thường được hình thành và phát triển ở những vùng, khu vực có tài nguyên hoang dã cần bảo tồn, các khu vực dân cư có tài nguyên văn hóa đa dạng, phong phú, có những nét đặc trưng văn hóa tộc người, các khu vực mà không đủ điều kiện (kinh phí, quy mô, quy hoạch,…) để xây dựng nhà nghỉ, khách sạn hay nhà hàng, quán ăn phục vụ nhu cầu của du khách.

Quay trở lại điều kiện để phát triển du lịch cộng đồng ở Đà Nẵng, cụ thể là Homestay ở Hòa Vang, tuy không có “điểm nhấn” đặc biệt như hệ thống “Cave” (động) nổi tiếng như ở Phong Nha nhưng vẫn có những nơi khá hoang sơ, dân dã như Hòa Bắc, Hòa Phú, Hòa Phong, Hòa Nhơn v.v cũng như có những nét đặc trưng của văn hóa Cơ Tu, có con sông Cu Đê và những làng quê còn chưa mất hết bản sắc và trên hết là có những người đang muốn làm Homestay. Đối chiếu với Quảng Bình, nơi đa số người làm Homstay là nông dân, trong đó có những người xuất phát là nông dân nghèo, thậm chí là “lâm tặc” thì Hòa Vang cũng có những nét tương đồng. Vì vậy, H. Hòa Vang rất cần tìm hiểu để phát huy lợi thế và tiềm năng sẵn có để phát triển loại hình này.

Thiết nghĩ, nếu có những bước đi bài bản, và đặc biệt là được sự ủng hộ có trách nhiệm của chính quyền cũng như các sở ngành liên quan, Du lịch cộng đồng nói chung, Homestay nói riêng sẽ có cơ hội phát triển ở Hòa Vang, mang lại nguồn thu nhập không nhỏ, giúp người dân, trong đó có đồng bào dân tộc Cơ Tu tiến lên làm giàu một cách chính đáng từ loại hình du lịch mới lạ nhưng hoàn toàn phù hợp để phát triển trên nền tảng hiện hữu, qua đó giúp giảm khoảng cách giữa nông thôn với thành thị, tạo thêm sản phẩm du lịch mới cho thành phố, thu hút thêm lượng khách tiềm năng là khách Âu -Mỹ đến Đà Nẵng ngày càng nhiều hơn.

Dân Hùng

Sở Du lịch tỉnh Ninh Bình vừa tổ chức sơ kết 5 năm thực hiện công tác quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An, qua đó góp phần nhận diện thêm về giá trị nổi bật toàn cầu, tính chất hỗn hợp, đa dạng và cả những vấn đề phức tạp đặt ra trong quản lý quần thể danh thắng này.

Khẳng định thêm những giá trị nổi bật của di sản

Phải khẳng định rằng, Quần thể danh thắng Tràng An là một trong những di sản được quản lý, phát huy giá trị tương đối tốt ở Việt Nam. Sau 5 năm được vinh danh, Quần thể danh thắng Tràng An thực sự trở thành động lực thúc đẩy phát triển du lịch Ninh Bình với tốc độ tăng trưởng bình quân 12%/năm; doanh thu du lịch bình quân tăng 25%/năm; góp phần giải quyết việc làm cho hàng chục nghìn lao động địa phương; từng bước đưa du lịch Ninh Bình trở thành ngành kinh tế mũi nhọn và đưa Ninh Bình trở thành một trong các trung tâm du lịch lớn của cả nước. Ông Mai Phan Dũng, Tổng thư ký Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam đánh giá: “Việc ghi danh của di sản Quần thể danh thắng Tràng An được coi là bước phát triển mới trong tư duy ra quyết định trên cơ sở lợi ích chung của cộng đồng, chuyển dịch cơ cấu phát triển kinh tế theo hướng bền vững hơn, từ công nghiệp khai thác nguồn tài nguyên thiên nhiên truyền thống sang bảo tồn cảnh quan thiên nhiên và phát triển ngành du lịch di sản. Định hướng đúng đắn đó mang đến những kết quả rất khả quan về phát triển du lịch, văn hóa của tỉnh Ninh Bình trong những năm gần đây”.

Cùng với đó, hoạt động nghiên cứu khoa học, hợp tác quốc tế được thúc đẩy cũng góp phần làm nổi bật thêm các giá trị văn hóa của vùng đất Cố đô Hoa Lư. Trước và trong quá trình xây dựng hồ sơ trình UNESCO công nhận Quần thể danh thắng Tràng An là di sản thế giới, các nhà khoa học trong và ngoài nước đã phát hiện, nghiên cứu hơn 30 di tích khảo cổ học thời tiền sử trong Quần thể danh thắng Tràng An, gồm: Những di tích trong hang động, mái đá và trên các thềm đất cát ven chân núi. Một số di tích ở đây được khai quật, nghiên cứu, phân tích và so sánh bởi các nhà khoa học trong nước và các chuyên gia khảo cổ học đến từ Nhật Bản, Vương quốc Anh. Ông Nguyễn Cao Tấn, Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Ninh Bình cho biết: “Tất cả những thông tin ấy cho chúng ta viết nên câu chuyện thú vị về cách thích ứng của nhân loại trước những biến đổi lớn về môi trường, như từ khí hậu khô lạnh sang nóng ẩm, từ môi trường lục địa sang môi trường hải đảo, thậm chí có cả những hiện tượng thiên tai bất thường như động đất. Chúng ta có thể khẳng định một truyền thống cư trú của con người tiền sử ở Tràng An, một truyền thống sử dụng vùng đất, vùng biển của người tiền sử với nhiều nền văn hóa tiếp nối liên tục, kéo dài tới 30.000 năm và qua đó trước sự biến đổi khí hậu ngày nay. Từ những thông tin có được cho chúng ta một kinh nghiệm sống trong tương lai”.

Có thể nói, Ninh Bình bước đầu đã thành công trong việc áp dụng giải pháp thích hợp để biến di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới từ dạng tài nguyên thành tài sản văn hóa và các sản phẩm có hàm lượng trí tuệ phục vụ phát triển du lịch, có khả năng mang lại sinh kế cho chính các chủ thể văn hóa ở trong khu di sản.

Quần thể danh thắng Tràng An là điểm đến hấp dẫn du khách.

Nhận diện những mặt hạn chế để quản lý tốt hơn

Việc xử lý hài hòa yêu cầu giữa bảo tồn giá trị nổi bật toàn cầu, duy trì tính toàn vẹn của di sản với phát triển bền vững trong phạm vi rộng tới hơn 12.000ha với nhiều lớp văn hóa đan xen, nhiều loại hình di sản đa dạng, trong khi di sản lại phân bổ xen lẫn với các khu dân cư đang có nhu cầu phát triển sôi động là việc làm không đơn giản. Do đó, theo các chuyên gia, cần nhận diện rõ các hạn chế, từ đó áp dụng đồng bộ các giải pháp để bảo vệ, quản lý và phát huy tốt hơn các giá trị của di sản.

Ông Phạm Quang Ngọc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình thẳng thắn nhìn nhận: “Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý, bảo tồn và phát huy các giá trị của di sản vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Khai thác du lịch chưa tương xứng với tiềm năng, nhận thức của một số cấp ủy, chính quyền và người dân về bảo tồn và khai thác bền vững các giá trị của di sản chưa cao; công tác quản lý tài nguyên, hoạt động xây dựng, kinh doanh lưu trú khách du lịch, các hoạt động quảng cáo trong phạm vi di sản có lúc, có nơi chưa được quan tâm đúng mức làm ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan di sản, việc phối hợp kiểm tra, xử lý kịp thời và dứt điểm các hành vi vi phạm các quy định về quản lý, bảo tồn di sản chưa quyết liệt, còn hiện tượng nể nang, né tránh, ngại va chạm, có nơi còn buông lỏng. Việc xây dựng công trình trái phép trên núi Cái Hạ và xây dựng các cơ sở lưu trú (homestay) tại một số khu vực dân cư hiện hữu nằm trong vùng lõi di sản đã làm ảnh hưởng tới việc quản lý, bảo tồn và cảnh quan của khu di sản”.

Nhìn từ góc độ quản lý của địa phương, ông Nguyễn Văn Hoạt, Chủ tịch UBND xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư cho biết: “Hiện nay, còn nhiều khu dân cư sinh sống trong vùng lõi di sản, việc bà con xin cấp phép xây dựng, sửa chữa nhà ở gặp nhiều khó khăn do việc chuyển đổi, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vướng các quy định về bảo vệ di sản, mặc dù các hộ dân này đã sinh sống nhiều thế hệ. Bên cạnh đó, do lượng khách du lịch đến địa phương ngày một tăng nên công tác bảo đảm vệ sinh môi trường, an ninh-trật tự, vệ sinh an toàn thực phẩm gặp nhiều khó khăn. Các dịch vụ lưu trú phát triển mạnh-đặc biệt là loại hình homestay, cũng gây khó khăn trong công tác quản lý”.

Rõ ràng, đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp ở tỉnh Ninh Bình đã nhận thức được những khó khăn, thách thức đối với việc quản lý di sản. Vấn đề đặt ra hiện nay đối với Quần thể danh thắng Tràng An đòi hỏi phải có sự quan tâm giải quyết đồng bộ của các nhà quản lý, sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên hữu quan và sự chung tay bảo vệ di sản của người dân, cộng đồng.

Bài và ảnh: LAN DỊU

Mô hình homestay ở Hội An (Quảng Nam) phát triển mạnh mẽ

Lượng cung phòng ở homestay tăng gần 5 lần trong 1 năm qua

AirDNA theo dõi hiệu suất hằng ngày của hơn 10 triệu danh sách ở 80.000 thị trường toàn cầu trên Airbnb, HomeAway… Trong đó, với sự xuất hiện của các nền tảng như Luxstay hay Airbnb đang góp phần tạo ra một thị trường tiềm năng, thay đổi thói quen và tạo ra lựa chọn mới cho người dùng.

Kết quả nghiên cứu thị trường này của AirDNA cũng nhận định: Việt Nam đang là một trong 3 quốc gia có ngành Du lịch tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Với nhiều chính sách khuyến khích phát triển, giảm đáng kể các thủ tục, điều kiện về cấp thị thực (visa) cho du khách quốc tế khiến cho Việt Nam trở thành một điểm “nóng” thu hút khách du lịch. Người Việt Nam nhanh chóng nắm bắt cơ hội kinh doanh trong ngành Du lịch, đặc biệt là tham gia vào thị trường kinh doanh homestay tạo ra doanh thu vào khoảng 130 triệu USD trong năm 2018 và tiếp tục tăng trưởng với tốc độ cao (tăng 452% về số lượng nguồn cung chỗ ở trong 1 năm qua).

Bà Cản Phương Hà, đại diện Luxstay, đại lý du lịch trực tuyến (Online Travel Agent- OTA) cho rằng: “Việt Nam đặc thù dân số trẻ chiếm tỷ trọng cao, đối tượng tiếp cận các xu hướng mới rất nhanh chóng, đặc biệt là các dịch vụ trên nền tảng công nghệ. Mảng home sharing (chia sẻ trên các thiết bị điện tử) tại Việt Nam đang tăng trưởng nhanh và sẽ phát triển bùng nổ trong những năm tới, đạt quy mô tối thiểu 10- 20% tổng chi tiêu thị trường lưu trú vào khoảng 15 tỉ USD năm 2025”.

Công ty này cũng mong muốn sẽ khai phá các điểm đến mới góp phần phát triển du lịch cho Việt Nam, trong đó đặc biệt quan tâm các khu vực nông thôn, vùng núi chưa phát triển du lịch nhưng có tiềm năng, cảnh quan đẹp để gây dựng thị trường. Qua đó tạo ra các trải nghiệm mới mẻ cho người dùng cũng như thu nhập cho người dân bản địa.

Các startup Airbnb, Luxstay, Rakuten Lifull… tương tự đại lý du lịch trực tuyến (OTA) được ví như “bà mối” trong lĩnh vực homestay bởi chủ kinh doanh homestay luôn cần số liệu mới nhất nhằm cải thiện kết quả kinh doanh và cạnh tranh với đối thủ cùng phân khúc.

Trong báo cáo của AirDNA cũng chỉ rõ các khu vực thành phố có doanh thu lớn nhất về homestay hiện nay là: TP.HCM (41,6 triệu đô la Mỹ), Đà Nẵng (19 triệu đô la Mỹ), Hà Nội (13,3 triệu đô la Mỹ), Lâm Đồng (2,2 triệu đô la Mỹ).

Nguồn cung khổng lồ từ thị trường bất động sản

Với tiềm năng phát triển du lịch cực kỳ phong phú, bờ biển dài trên 3.200 km, núi rừng nhiệt đới tươi tốt, di sản độc đáo và ẩm thực phong phú, tiềm năng trỗi dậy phát triển du lịch có thể xảy ra ở khắp mọi nơi trên khắp Việt Nam chứ không chỉ tập trung tại các thành phố lớn là một trong những ưu thế cho sự phát triển của đất nước. Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước đã xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Chính phủ cũng tạo mọi điều kiện để du lịch cất cánh.

Khảo sát xu hướng du lịch toàn cầu trong năm 2018 do Visa thực hiện với sự tham gia của hơn 15.000 người đến từ 27 quốc gia trong đó có Việt Nam, khách du lịch hiện nay thường mong muốn đạt được cả hai mục tiêu “khám phá” và “tận hưởng” trong những chuyến đi của mình. Cũng chính sự thay đổi này mà homestay với không gian mở, giàu tính nghệ thuật và bản sắc văn hóa địa phương đã trở thành một sự lựa chọn tối ưu cho các tín đồ đam mê xê dịch hiện nay.

Loại hình homestay cách đây ít năm còn được đánh giá là dịch vụ mới lạ, kênh đầu tư tiềm năng so với hình thức cho thuê nhà thời hạn dài truyền thống. Loại hình lưu trú ngắn hạn này có doanh thu cao hơn cho thuê truyền thống trung bình 20- 30%, nếu ở các khu du lịch có thể cao hơn gấp 2- 3 lần. Không chỉ có vậy, chủ nhà còn được chủ động, linh hoạt hơn trong thời gian sử dụng nhà khi cần.

Một yếu tố khác khiến homestay trở thành cơ hội kinh doanh, đầu tư hấp dẫn là bởi số vốn ban đầu bỏ ra không nhiều, linh hoạt nhưng lại nhanh thu hồi vốn. Chính vì thế, loại hình này vô cùng thích hợp cho cá nhân hoặc các bạn trẻ muốn thử sức kinh doanh. Trong khi đó, lợi thế của thị trường homestay là Việt Nam có nguồn cung khổng lồ từ thị trường bất động sản. Có hàng trăm nghìn đơn vị (căn hộ, kỳ nghỉ, biệt thự, condotel) có sẵn cho thuê và đang phát triển nhanh chóng trong vài năm tới. Đó là một điều kiện thuận lợi cho ngành công nghiệp cho thuê địa điểm lưu trú ngắn hạn bùng nổ ở Việt Nam.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cảnh báo, mặc dù nguồn cung homestay dồi dào, nhưng để kinh doanh hiệu quả không phải chuyện đơn giản. Thời gian qua, nhiều chủ nhà kinh doanh homestay than phiền gặp khó khăn đến từ phía khách hàng, từ đối tác và thậm chí đến từ chính những chính sách không phù hợp trong phương thức kinh doanh. Theo các chuyên gia, để kinh doanh homestay hiệu quả, chủ nhà trước hết cần đưa ra chiến dịch thu hút khách hàng, thông qua việc kết hợp cùng các nền tảng công nghệ uy tín, am hiểu khách hàng bản địa, có khả năng mang lại quyền lợi và hạn chế tối đa rủi ro.

Báo cáo từ AirDNA cũng cho thấy rằng khách hàng kết nối từ Facebook chiếm 60%, tiếp theo là Google với khoảng 20%, cuối cùng là các nền tảng mạng xã hội khác như Weibo, Instagram… Sự phát triển của cơ sở hạ tầng đã tạo điều kiện cho người dùng cập nhật nhanh chóng và chủ động trong việc chia sẻ thông tin. Họ dần có thói quen xem xét, cân nhắc kỹ càng về dịch vụ tại điểm đến thông qua nguồn thông tin trên Internet. Điều này có nghĩa là những chủ kinh doanh mặt hàng dịch vụ cần đẩy mạnh truyền thông qua mạng xã hội, đồng thời theo dõi diễn biến của những thị trường khách mục tiêu thông qua những nền tảng này.

Có tới 60% du khách nước ngoài sử dụng ngôn ngữ tiếng Anh, còn lại là Pháp, Trung Quốc, Tây Ban Nha, vì thế, chuẩn bị những nền tảng ngôn ngữ cơ bản nhằm tối ưu hóa dịch vụ sẽ là cách thức tốt nhất để chủ nhà homestay dễ dàng truyền đạt thông tin tới khách hàng.

BÙI TƯỞNG